CONG KHAI QUY HOACH QUOC GIA

Để có thêm cơ sở tiếp tục hoàn thiện dự thảo trước khi trình Chính phủ và Quốc hội, ngày 26/7/2022, Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam tổ chức Hội thảo tham vấn ý kiến các tổ chức quốc tế, các công ty tư vấn quốc tế về dự thảo Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 dưới sự đồng chủ trì của Thứ trưởng Trần Quốc Phương và Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Carolyn Turk.

Tham dự Hội thảo có đại diện của một số cơ quan Đảng, cơ quan của Quốc hội, các Bộ, ngành Trung ương; đại diện các tổ chức quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Liên Hợp Quốc tại Việt Nam, Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam, Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA), Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA), Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sĩ và các đơn vị tư vấn quốc tế.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương phát biểu tại Hội thảo. Ảnh: MPI

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, quy hoạch tổng thể quốc gia là quy hoạch cấp cao nhất trong hệ thống quy hoạch của Việt Nam; cụ thể hóa chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước giai đoạn 2021-2030, bố trí không gian phát triển quốc gia một cách hợp lý dựa trên tiềm năng thế mạnh của đất nước để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia sẽ định hướng phân vùng và liên kết vùng trên lãnh thổ quốc gia (bao gồm đất liền, các đảo, quần đảo, vùng biển và vùng trời) một cách khoa học để tạo không gian phát triển đồng bộ; định hướng phát triển hệ thống đô thị và nông thôn, hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ, gắn với sử dụng có hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường, đồng thời chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm quốc phòng, an ninh và hội nhập quốc tế hiệu quả.

Đây là quy hoạch lần đầu tiên được triển khai lập ở Việt Nam theo quy định của Luật Quy hoạch năm 2017; là nhiệm vụ rất mới, chưa có tiền lệ. Do vậy, việc học hỏi các kinh nghiệm quốc tế, tìm hiểu góc nhìn của các chuyên gia quốc tế là hết sức cần thiết.

Trong quá trình lập quy hoạch, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nhận được sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam để xin ý kiến góp ý các chuyên gia quốc tế về nội dung Quy hoạch tổng thể quốc gia và đã tổ chức một số hội thảo với nhiều chuyên gia trong và ngoài nước.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương nhấn mạnh, Bộ Kế hoạch và Đầu tư mong nhận được ý kiến đóng góp của các tổ chức quốc tế, các công ty tư vấn và chuyên gia quốc tế về các vấn đề chủ yếu của báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia, nhất là về xu thế phát triển của khu vực, quốc tế và yêu cầu đặt ra của bối cảnh mới, về tổ chức không gian phát triển quốc gia, về bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia, về định hướng phát triển và phân bố các ngành, lĩnh vực quan trọng...

Giám đốc Quốc gia WB tại Việt Nam Carolyn Turk. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội thảo, bà Carolyn Turk cho rằng, kết quả của bản Dự thảo là bằng chứng cho thấy sự nỗ lực của Bộ Kế hoạch và Đầu tư để hoàn thành được bản Dự thảo đầy đủ. Đặc biệt, đây là lần đầu tiên xây dựng bản quy hoạch tổng thể quốc gia theo Luật Quy hoạch, nhiều nội dung mới, phức tạp; thay đổi trong việc lập quy hoạch là chuyển sang hướng phát triển không gian theo vùng, quốc gia, thay vì trên góc nhìn theo từng địa phương, chuyển từ đơn ngành sang đa ngành với những thách thức khi hướng đến mục tiêu là nước thu nhập trung bình cao.

Bà Carolyn Turk cũng đưa ra những nội dung cần tập trung để hoàn thiện Báo cáo như vấn đề cân đối và xác định những ưu tiên phát triển để đạt được các mục tiêu trong thời gian tới để trở thành quốc gia thu nhập trung bình cao. Quy hoạch cũng phải thể hiện tầm nhìn phát triển, dựa trên phương pháp luận rõ ràng, những phân tích chắc chắn; Cân đối các mục tiêu giữa hiệu quả và công bằng và đây là vấn đề không hề dễ dàng. Xử lý những bất cập trong quá trình triển khai, đưa ra cách thức để hoàn thành các mục tiêu phát triển về không gian, đặc biệt là phải cân nhắc trong bối cảnh còn hạn chế về nguồn lực tài chính. Phải có những quyết sách, lựa chọn về ưu tiên, ưu tiên nguồn vốn.

Cùng với đó, cần cân nhắc để có khung thể chế để hỗ trợ triển khai kế hoạch quy hoạch khi quyết định ưu tiên phát triển không gian gắn với các vùng động lực, hành lang kinh tế thì điều quan trọng là đảm bảo các khung pháp lý liên quan đến pháp luật đầu tư, cho phép đầu tư theo cấp vùng một cách phù hợp và có sự phối hợp linh hoạt giữa trung ương và địa phương. Trong quá trình triển khai quy hoạch cần cải thiện quy trình đầu tư công trong tất cả các khâu từ khâu lựa chọn đến khâu giải ngân.

Làm thế nào để chúng ta có những quyết sách, lựa chọn trong quá trình xây dựng và thực hiện quy hoạch, tối đa hóa năng suất trong tương lai; phải xác định xem đầu tư công, đầu tư của tư nhân vào lĩnh vực nào để thúc đẩy nâng cao năng suất trong tương lai. Đồng thời, đưa ra định hướng đầu tư, thu hút đầu tư trong thời thời gian tới để đạt mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, bà Carolyn Turk nhấn mạnh.

Tại Hội thảo, ông Trần Hồng Quang, Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã trình bày tóm tắt về dự thảo Báo cáo Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và cho biết, quan điểm của quy hoạch là tổ chức không gian phát triển quốc gia thống nhất, khắc phục tình trạng phát triển chia cắt theo địa giới hành chính, thúc đẩy liên kết giữa các vùng, địa phương để huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu của quốc gia.

Phát triển có trọng tâm, trọng điểm, tập trung nguồn lực để hình thành một số vùng động lực, các hành lang kinh tế, các cực tăng trưởng tại các khu vực có tiềm năng, lợi thế để thúc đẩy kinh tế cả nước phát triển nhanh, hiệu quả. Phát triển theo hướng bền vững; sử dụng hiệu quả và tiết kiệm tài nguyên; bảo tồn và phát huy giá trị các di tích lịch sử, văn hóa; bảo vệ môi trường bảo tồn thiên nhiên và nâng cao chất lượng đa dạng sinh học; chủ động phòng, chống thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, cac-bon thấp.

Tổ chức không gian phát triển gắn với hình thành hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, tạo bộ khung tổ chức không gian phát triển cả nước, các vùng và hình thành hệ thống đô thị quốc gia có năng lực cạnh tranh cao, phân bố hợp lý, tạo động lực quan trọng cho phát triển. Xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế sâu rộng, tham gia sâu vào chuỗi giá trị và mạng sản xuất toàn cầu; lấy nguồn lực bên trong là chiến lược, cơ bản, lâu dài, là quyết định; thu hút nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá.

Tổ chức không gian phát triển quốc gia dựa trên sự gắn kết khu vực đất liền với không gian biển, tham gia có hiệu quả các hành lang kinh tế quan trọng trong khu vực và quốc tế; gắn phát triển kinh tế - xã hội với bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ và củng cố, tăng cường tiềm lực quốc phòng, an ninh.

Ảnh: MPI

Mục tiêu tổng quát là kiến tạo một mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững, hình thành được các vùng động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế cao, thúc đẩy thực hiện mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2050 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Đến năm 2030, hình thành một số vùng động lực, có kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, tăng trưởng cao, đóng góp lớn vào ngân sách; hình thành các hành lang kinh tế trọng điểm. Đến năm 2050, các vùng phát triển hài hòa, bền vững, phát huy tiềm năng, khai thác tốt nhất các thế mạnh về kết cấu hạ tầng, điều kiện tự nhiên, vị trí địa chính trị, nguồn nhân lực, liên kết mạnh mẽ cùng phát triển. Hệ thống đô thị liên kết thành mạng lưới đồng bộ, thống nhất, cân đối giữa các vùng, miền, có khả năng chống chịu, thích ứng với biến đổi khí hậu, phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, bảo vệ môi trường, kiến trúc tiêu biểu giàu bản sắc, xanh, hiện đại, thông minh. Xây dựng được ít nhất 5 đô thị đạt tầm cỡ quốc tế, giữ vai trò là đầu mối kết nối và phát triển với mạng lưới khu vực và quốc tế. Hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại; môi trường Việt Nam có chất lượng tốt, trong lành và an toàn; xã hội hài hoà với thiên nhiên, phát triển hiệu quả theo hướng kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh, cac-bon thấp, hướng tới mục tiêu đạt phát thải ròng bằng “0”.

Về định hướng trọng tâm về tổ chức không gian phát triển đất nước, dự thảo Báo cáo nêu rõ, trong khi các nguồn lực phát triển có hạn, trong một giai đoạn nhất định cần ưu tiên, tập trung đầu tư cho một số lãnh thổ có điều kiện thuận lợi nhất về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất kỹ thuật sẵn có để các lãnh thổ đó phát triển đi trước một bước, tạo động lực và làm đầu tàu lôi kéo các lãnh thổ khác cùng phát triển.

Trong thời kỳ quy hoạch định hướng tập trung hình thành và phát triển một số hành lang kinh tế, vùng động lực, các đô thị lớn, các khu kinh tế gắn với bộ khung kết cấu hạ tầng quốc gia.

Hội thảo đã nhận được ý kiến bình luận của các chuyên gia quốc tế đến từ WB về dự thảo Quy hoạch; kinh nghiệm không gian của quốc tế; chiến lược đô thị hóa của Việt Nam; định hướng phát triển hệ thống đô thị quốc gia trong dự thảo quy hoạch tổng thể quốc gia của Việt Nam. Các đại biểu tham dự Hội thảo cũng đã tập trung thảo luận về vấn đề xác định vùng, trục động lực; hành lang phát triển; tính kết nối liên vùng, quốc tế;…

Kết luận Hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đánh giá cao các ý kiến phát biểu, góp ý của các đại biểu. Các ý kiến, góc nhìn của các đại biểu nhằm giúp Bộ Kế hoạch và Đầu tư có thêm cơ sở để hoàn thiện Dự thảo đạt chất lượng cao nhất, đồng thời Quy hoạch cũng sẽ có kết nối tốt hơn với những ưu tiên hợp tác giữa Chính phủ Việt Nam và các đối tác phát triển trong thời gian tới. Thứ trưởng cũng làm rõ thêm một số vấn đề được đại biểu quan tâm và nhấn mạnh, đây bản quy hoạch quan trọng, có vai trò trung tâm, định hướng toàn bộ quy hoạch của cả nước. Do vậy, trong quá trình xây dựng và hoàn thiện, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nỗ lực, cố gắng để có bản quy hoạch tốt nhất. Quy hoạch đưa ra tầm nhìn dài hạn trong bối cảnh quốc tế, khu vực và trong nước có nhiều biến động khó lường thì việc làm thế nào để cơ chế đảm bảo bản quy hoạch luôn đúng và phù hợp với từng bối cảnh, của từng giai đoạn phát triển là điều rất quan trọng. Đồng thời, đề nghị đơn vị được giao chủ trì soạn thảo nghiên cứu, tiếp thu để tiếp tục hoàn thiện dự thảo quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050 để trình cấp có thẩm quyền theo đúng quy định./.