CONG KHAI QUY HOACH QUOC GIA

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu. Ảnh: MPI

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, đây là Hội nghị rất quan trọng để các bộ, ngành, địa phương nhận thức được hơn nữa tầm quan trọng của công tác quy hoạch, đặc biệt là công tác lập, thẩm định, phê duyệt các loại quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia theo quy định của Luật Quy hoạch hiện đang chậm so với tiến độ đề ra; là cơ hội để rà soát các công việc, nhiệm vụ đã làm được, chưa làm được; những khó khăn, vướng mắc, nhất là các công việc, nhiệm vụ mà Quốc hội, Chính phủ giao cho các Bộ, ngành, địa phương.

Việc triển khai Luật Quy hoạch là nhiệm vụ quan trọng của Chính phủ nhiệm kỳ XV và các bộ, ngành, địa phương cụ thể hóa và triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm đã được Đảng và Quốc hội thông qua để thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Thời gian qua, Trung ương, Quốc hội, Chính phủ đã kịp thời tháo gỡ các vướng mắc, nhất là thể chế, cơ chế, chính sách trong triển khai Luật Quy hoạch. Các địa phương đã nâng cao nhận thức về công tác quy hoạch, về tầm quan trọng, vị trí, vai trò của công tác quy hoạch trong phát triển KTXH của các ngành, địa phương.

Sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết số 61/2022/QH15, Chính phủ đã ban hành ngay Nghị quyết số 108/NQ-CP để giao nhiệm vụ cho các Bộ, ngành, địa phương; theo đó, các Bộ, ngành, địa phương đã khẩn trương rà soát, xây dựng và bám sát thực hiện theo lộ trình, tiến độ và kế hoạch cụ thể đối với từng giai đoạn của quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch theo nhiệm vụ được phân công.

Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, việc triển khai lập quy hoạch đang gặp một số khó khăn, vướng mắc, tiến độ lập quy hoạch đang bị chậm, chưa đáp ứng được với yêu cầu thực tiễn. Số lượng quy hoạch còn lại mà các Bộ, ngành, địa phương phải hoàn thành trong năm 2023 là rất lớn.

Để đẩy nhanh tiến độ và tăng cường chất lượng lập các quy hoạch thời kỳ 2021-2030 thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị lãnh đạo các Bộ, ngành, địa phương tập trung báo cáo và thảo luận về những nội dung như tiếp tục đánh giá kết quả công tác quy hoạch; rà soát, nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, nhất là những vấn đề, vướng mắc từ các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến quy hoạch.

Kết quả việc thực hiện nhiệm vụ rà soát, sửa đổi hoặc ban hành mới các văn bản pháp luật liên quan đến công tác quy hoạch theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 108/NQ-CP ngày 26/8/2022 về triển khai thực hiện Nghị quyết số 61/2022/NQ/QH15; tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, nhất là chất lượng của các quy hoạch bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ với quy hoạch tổng thể quốc gia; những khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân.

Từ đó, kiến nghị các giải pháp kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, nhất là về thể chế và tổ chức thực hiện; xem xét, đề xuất điều chỉnh và cam kết về tiến độ lập, thẩm định, trình phê duyệt các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, qua đó đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch và nâng cao chất lượng quy hoạch, phấn đấu hoàn thành trong năm 2023, các quy hoạch phù hợp quy hoạch tổng thể quốc gia, phù hợp với thực tế, mang lại hiệu quả cân đong đo đếm được.

Thủ tướng cho biết, dự kiến sau Hội nghị này, Thủ tướng Chính phủ sẽ ban hành Chỉ thị của Thủ tướng về đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đề nghị các đại biểu có ý kiến cụ thể với dự thảo Chỉ thị.

Tại Hội nghị, Thứ trưởng Trần Quốc Phương đã trình bày Báo cáo tình hình triển khai công tác quy hoạch theo nhiệm vụ được phân công tại Nghị quyết số 108/NQ-CP của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết số 61/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội về tiếp tục tăng cường hiệu lực, hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch và một số giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ lập và nâng cao chất lượng quy hoạch thời kỳ 2021-2030 và cho biết, thực hiện Nghị quyết, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, địa phương thực hiện 13 nhóm giải pháp cần thực hiện ngay về hoàn thiện chính sách, pháp luật về quy hoạch để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch, nâng cao chất lượng quy hoạch. Trong đó, 05 nhiệm vụ đã hoàn thành; 03 nhiệm vụ đang triển khai; 04 nhiệm vụ chưa triển khai.

Thứ trưởng Trần Quốc Phương trình bày báo cáo. Ảnh: MPI

Về lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, đến thời điểm hiện tại, đã có 58/111 quy hoạch đã thẩm định xong (trong đó 18/111 quy hoạch đã được phê duyệt; 08/111 quy hoạch đã trình Thủ tướng Chính phủ xem xét nhưng chưa được phê duyệt; 32/111 quy hoạch đã thẩm định xong và đang trong quá trình hoàn thiện); 16 quy hoạch đang làm thủ tục để thẩm định; 29 quy hoạch đang trong quá trình xây dựng dự thảo và lấy ý kiến; 07 quy hoạch đang lựa chọn vấn lập quy hoạch và 01 quy hoạch chưa tổ chức lập do chưa đủ điều kiện.

Đối với quy hoạch tỉnh, có 35/63 quy hoạch tỉnh đã thẩm định xong (trong đó có 09 quy hoạch đã được phê duyệt, 26 quy hoạch đã hoàn thành thẩm định và đang hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt); 12 quy hoạch đang làm thủ tục để thẩm định; 14 quy hoạch đang trong quá trình xây dựng dự thảo và lấy ý kiến; 02 quy hoạch đang lựa chọn tư vấn lập quy hoạch (thành phố Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh).

Về kết quả đạt được, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho rằng, hệ thống chính sách, pháp luật về quy hoạch từng bước được hoàn thiện để triển khai công tác lập, thẩm định, quyết định hoặc phê duyệt quy hoạch, trong đó Nghị quyết số 61/2022/QH15 và chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết 108/NQ-CP có ý nghĩa quan trọng, tháo gỡ được nhiều khó khăn, vướng mắc.

Việc đổi mới tư duy, nhận thức quản lý nhà nước về quy hoạch, đặc biệt là việc tích hợp quy hoạch và giảm bớt số lượng quy hoạch đã tăng hiệu lực và tính thống nhất của quản lý nhà nước về quy hoạch; tăng cường phân cấp; xóa bỏ các rào cản và điều kiện kinh doanh không cần thiết; tăng cường thu hút đầu tư và bảo đảm thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Cùng với sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, tiến độ quy hoạch đã được đẩy nhanh hơn, chất lượng quy hoạch từng bước được nâng cao hơn. Đặc biệt, Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Quốc hội thông qua có ý nghĩa quan trọng trọng việc định hình không gian phát triển dài hạn của đất nước; là cơ sở để các ngành, các vùng, các địa phương triển khai lập quy hoạch thời kỳ 2021-2030 đảm bảo thống nhất, đồng bộ.

Nội dung quy hoạch thời kỳ 2021-2030 ngày càng chú trọng hơn về tổ chức không gian phát triển, tăng cường liên kết liên liên ngành, liên vùng, liên tỉnh và đã áp dụng công nghệ mới, tiến tiến vào công tác quy hoạch; qua đó góp phần nâng cao chất lượng quy hoạch.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được còn tồn tại, hạn chế về hoàn thiện quy định pháp luật về quy hoạch. Việc rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy định chi tiết, van bản hướng dẫn thi hành về công tác quy hoạch để đảm bảo phù hợp với Luật Quy hoạch còn chậm so với yêu cầu đề ra.

Tại Nghị quyết số 108/NQ-CP, Chính phủ đã giao các bộ, ngành nghiên cứu xây dựng, sửa đổi, bổ sung 07 văn bản pháp luật (04 Nghị định và 03 Thông tư), nhưng hiện mới có 03 văn bản hoàn thành, còn 04 văn bản chưa được triển khai.

Việc triển khai lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021-2030 cũng có những tồn tại, hạn chế trong quy trình thẩm định, phê duyệt quy hoạch còn phức tạp, tốn nhiều thời gian. Theo quy định về thẩm định quy hoạch tại Nghị định số 37/2019/NĐ-CP và quy trình rà soát tổng thể quy hoạch trước khi phê duyệt tại Nghị quyết số 77/NQ-CP của Chính phủ, hồ sơ quy hoạch tỉnh phải qua 03 lần tham gia ý kiến thẩm định, rà soát của các Bộ, ngành và thành viên Hội đồng thẩm định gồm: Rà soát, tham gia ý kiến thẩm định quy hoạch; Rà soát, tham gia ý kiến sau khi địa phương hoàn thiện báo cáo quy hoạch theo kết luận của Hội đồng thẩm định và rà soát khi địa phương trình Thủ tướng phê duyệt quy hoạch.

Thời gian các bộ, ngành tham gia ý kiến thẩm định, rà soát quy hoạch và thời gian cơ quan lập quy hoạch hoàn thiện hồ sơ quy hoạch còn chậm. Đối với quy hoạch ngành quốc gia, thời gian bình quân tổ chức thẩm định quy hoạch là khoảng 190 ngày ; thời gian bình quân để xem xét phê duyệt quy hoạch là 160 ngày. Đối với quy hoạch tỉnh, thời gian bình quân tổ chức thẩm định quy hoạch khoảng 100 ngày; thời gian hoàn thiện hồ sơ trình phê duyệt khoảng 100 ngày; thời gian xem xét phê duyệt quy hoạch khoảng 70 ngày..., trung bình các địa phương cần khoảng 200 ngày để tiếp thu, giải trình, hoàn thiện hồ sơ quy hoạch theo ý kiến kết luận của Chủ tịch Hội đồng thẩm định và Báo cáo thẩm định quy hoạch tỉnh .

Do tính chất tính tổng hợp, đa ngành của nội dung quy hoạch tỉnh, việc tham gia ý kiến trong quá trình lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch tỉnh thường kéo dài hơn nhiều so với quy định, đặc biệt là các Bộ có phạm vi quản lý liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực như Bộ Giao thông vận tải, Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường (mất thời gian trên 40 ngày).

Cùng với đó là bất cập trong việc thực hiện nhiệm vụ được giao tại Nghị quyết số 77/NQ-CP của Chính phủ, trong đó giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư rà soát tổng thể hồ sơ quy hoạch và dự thảo Quyết định phê duyệt quy hoạch tỉnh báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong quá trình trình phê duyệt quy hoạch làm phát sinh thêm quy trình, kéo dài thời gian phê duyệt quy hoạch. Việc rà soát tổng thể quy hoạch tỉnh theo yêu cầu tại Nghị quyết số 77/NQ-CP liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực không thuộc phạm vi quản lý của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, đòi hỏi phải có sự tham gia của các bộ, ngành nên kéo dài thời gian.

Nhiều địa phương gặp khó khăn trong cân đối nguồn lực đất đai theo chỉ tiêu sử dụng đất được phân bổ tại Quyết định số 326/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Một số chỉ tiêu sử dụng đất chưa sát với thực tế của địa phương, chưa tạo được sự chủ động trong phát triển kinh tế - xã hội và có thể làm ảnh hưởng đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển đề ra trong quy hoạch.

Từ những kết quả đạt được, tồn tại, hạn chế và nguyên nhân nêu trên, Thứ trưởng Trần Quốc Phương nêu ba bài học kinh nghiệm chủ yếu.Một là,phải coi việc hoàn thiện chính sách, pháp luật về quy hoạch là nhiệm vụ quan trọng, cần được quan tâm hàng đầu để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các bộ, địa phương và đẩy tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch.

Hai là,cần tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và sự vào cuộc quyết liệt hơn, sát sao hơn của thủ trưởng các bộ, ngành, địa phương nhằm đẩy nhanh tiến độ gắn với nâng cao chất lượng quy hoạch đáp ứng yêu cầu đề ra tại Nghị quyết số 61/2022/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 108/NQ-CP của Chính phủ.

Ba là,cần tiếp tục đẩy mạnh công tác phối hợp giữa các Bộ, ngành, địa phương trong quá trình lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch để đảm bảo đồng bộ, thống nhất giữa các quy hoạch. Tuyên dương các bộ, ngành, địa phương có tinh thần chủ động, trách nhiệm cao để hoàn thành phê duyệt quy hoạch; khuyến khích các bộ, ngành, địa phương học hỏi kinh nghiệm; tăng cường chia sẻ thông tin, dữ liệu về công tác quy hoạch để quy hoạch sau khắc phục các mặt hạn chế của quy hoạch trước, từng bước nâng cao hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của công tác quy hoạch.

Bốn là,đề cao trách nhiệm quản lý nhà nước của các bộ, ngành đối với phạm vi ngành, lĩnh vực quản lý trong quá trình thẩm định, rà soát, phê duyệt quy hoạch. Việc tham gia ý kiến càng cụ thể, từ sớm sẽ giúp cơ quan lập quy hoạch đẩy nhanh việc hoàn thiện thẩm định, phê duyệt quy hoạch.

Để triển khai kịp thời và hiệu quả Nghị quyết số 61/2022/QH15 của Quốc hội, Nghị quyết số 108/NQ-CP của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ, địa phương tập trung thực hiện 03 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm.Thứ nhất,về hoàn thiện quy định pháp luật về quy hoạch, các bộ, cơ quan ngang bộ rà soát các văn bản quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Quy hoạch và các luật chuyên ngành; nếu có nội dung không phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch, làm phát sinh thêm trình tự, thủ tục, cần kịp thời sửa đổi hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền sửa đổi. Cùng với đó, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy định về điều kiện, quy chuẩn kỹ thuật, chuyên ngành về quy hoạch.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư tập trung hoàn thiện và trình Chính phủ xem xét ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 37/2019/NĐ-CP; xây dựng và ban hành Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 08/TT-BKHĐT hướng dẫn về định mức cho hoạt động quy hoạch.

Tổng kết, đánh giá toàn diện việc thực hiện Luật Quy hoạch và các nội dung có liên quan đến quy hoạch trong các luật, văn bản quy phạm pháp luật để trình Chính phủ, Quốc hội xem xét xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quy hoạch và các luật có liên quan đến quy hoạch.

Thứ hai,đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Theo đó, các bộ, cơ quan ngang Bộ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đẩy nhanh tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh cơ bản hoàn thành trong năm 2023.

Xây dựng, cam kết và chịu trách nhiệm về tiến độ lập, thẩm định, trình phê duyệt quy hoạch tỉnh thuộc phạm vi quản lý, gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét điều chỉnh tiến độ nếu cần thiết.

Thứ ba,về tăng cường trách nhiệm, phối hợp công tác quy hoạch, các bộ, cơ quan ngang Bộ: Đẩy nhanh tiến độ tham gia ý kiến thẩm định, rà soát đối với quy hoạch, đảm bảo đúng thời hạn theo quy định.

Các Bộ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tăng cường phối hợp và chia sẻ thông tin, dữ liệu về quy hoạch đầy đủ, kịp thời để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất giữa các quy hoạch của hệ thống quy hoạch quốc gia trong bối cảnh lập đồng thời. Tập trung bố trí nguồn lực, đề xuất các cơ chế chính sách để thực hiện hiệu quả các mục tiêu, định hướng đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021-2030 và các quy hoạch được phê duyệt.

Chịu trách nhiệm việc quản lý, sử dụng, thanh quyết toán nguồn vốn cho nhiệm vụ quy hoạch tuân thủ quy định của pháp luật về đầu tư công, pháp luật về ngân sách nhà nước; chịu trách nhiệm trong việc lựa chọn nhà thầu, quản lý hợp đồng đảm bảo chặt chẽ, hiệu quả và tuân thủ đúng quy định của pháp luật về đấu thầu. Thường xuyên tổ chức đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ nâng cao năng lực của cán bộ trong công tác lập, thẩm định, thực hiện và quản lý quy hoạch.

Để chỉ đạo triển khai hiệu quả công tác quy hoạch trong giai đoạn tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét ban hành Chỉ thị về việc đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tại Hội nghị, đại diện lãnh đạo các Bộ: Xây dựng, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; các địa phương: Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội, Cần Thơ, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hồ Chí Minh, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, Thừa Thiên Huế, Đắk Lắk… phát biểu, bày tỏ thống nhất với báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư; báo cáo về tình hình triển khai công tác quy hoạch và nêu các đề xuất, kiến nghị cụ thể./.